روانشناسی نوجوانان، راه حلی برای کنترل رفتارهای غیرقابل پیش بینی نوجوانتان

نوجوانی دوره‌ای حساس و پرچالش برای فرزندان و والدینه که رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی، تصمیم‌های عجولانه و تغییرات ناگهانی در اخلاق نوجوانتان می‌تونه شما رو سردرگم کنه. طبق آمار، 13 درصد مشکلات روانی جهان مربوط به اختلالات روانی در نوجوانانه و از هر 7 نوجوان 10 تا 19 ساله، مشکلات روانی نوجوانان مثل افسردگی، اضطراب یا مشکلات رفتاری هستن؛ حتی خودکشی یکی از عوامل اصلی مرگ در این سن هست. این مسائل، اگر به‌موقع درمان نشن، به بزرگسالی منتقل شده و سلامت روانی و جسمی فرد را تهدید می‌کنن. تو این مقاله قراره درباره این مشکلات نوجوانان از نظر روانشناسی ، روانشناسی نوجوان و راه‌های بهتر برخورد باهاشون حرف بزنیم.

 چالش بزرگ بحران هویت در نوجوانی رخ میده

دوره نوجوانی علاوه بر استقلال و تجربه‌های جدید، ممکنه با بحران هویت و مشکلات روانی همراه باشه و روی زندگی حال و آینده نوجوان تاثیر بذاره. خانواده‌ها باید این شرایط رو درک کنن و به اختلالات روانی نوجوانان مثل افسردگی، اضطراب یا رفتارهای پرخطر توجه کنن. برخورد درست خانواده و خود نوجوان می‌تونه این مشکلات رو بهتر مدیریت کنه. از طرفی، جلسات روانشناسی هم کمک بزرگی برای حل این چالش‌ها هست. مشاوره روانشناسی نوجوانان راه‌حلی موثر برای انواع مشکلات شایع در دوره نوجوانی و مدیریت این چالش‌هاست که به شما کمک میکنن رابطه‌ای سالم‌تر با نوجوانتان داشته باشین و او را در مسیر درست راهی کنین.

مشکلات رایج افسردگی و اضطراب در نوجوانان قابل مدیریت اند

افسردگی و اضطراب از شایع‌ترین اختلالات دوران نوجوانی هستن که نباید نادیده گرفته بشن. طبق آمار، افسردگی و اضطراب به ترتیب اولین و دومین اختلالات نوجوانی در بین انواع بیماری های روانی در نوجوانان این سن محسوب می‌شن. تحقیقات نشون میده علاوه بر عوامل ژنتیکی، تغییرات هورمونی در شروع نوجوانی می‌تونه نقش مهمی در بروز افسردگی داشته باشه.

افسردگی در دختران نوجوان

تغییرات هورمونی و جسمی که در دوران نوجوانی اتفاق می‌افته، به‌ویژه برای دخترها، می‌تونه نقش مهمی توی ایجاد افسردگی داشته باشه. شروع عادت ماهیانه باعث تغییراتی توی بدن می‌شه که ممکنه حس‌های روانی و بدنی متفاوتی رو به همراه داشته باشه و کمی حال و احوالشون رو به‌هم بریزه.

افسردگی در پسران نوجوان

توی پسرها هم با شروع بلوغ و افزایش هورمون تستوسترون، تغییرات جسمی و روحی زیادی اتفاق می‌افته. این تغییرات گاهی باعث بیشتر شدن پرخاشگری می‌شه و ممکنه خطر افسردگی رو هم بالا ببره.

افسردگی در نوجوانی فقط به ژنتیک و تغییرات هورمونی ختم نمی‌شه. تصور کنین یه نوجوان، وسط تعارض‌های دائمی با خانواده یا جامعه، از درگیری‌های رفتاری با دوستاش خسته شده، یا حس می‌کنه توی خانواده کسی واقعاً حرفاشو نمی‌شنوه. وقتی این مشکلات با فشارهای تحصیلی ترکیب بشه، حس تنهایی و بی‌پناهی خیلی شدیدتر می‌شه. 

این مسائل می‌تونن باعث فرو رفتن نوجوان توی یه چرخه‌ی سخت افسردگی بشن؛ چرخه‌ای که نیاز به کمک داره تا شکسته بشه. توی یه مرکز مشاوره خانواده حرفه‌ای، ما می‌تونیم قدم‌به‌قدم با نوجوان‌ها و خانواده‌ها همراه بشیم، بهشون گوش بدیم، مشکلات نوجوانان رو درک کنیم و کمک کنیم دوباره به آرامش برسن. این یه راه ساده برای اینه که نوجوانتون رو از این فشارهای روانی نجات بدین.

شایع ترین نشانه های افسردگی که نباید در نوجوان نادیده گرفته بشن

اگه این نشونه‌ها رو توی نوجوانتون دیدین، وقتشه که برای ارزیابی و کمک بهش دست به کار بشین. بهترین کار اینه که با یه روانشناس حرفه‌ای مشورت کنین و از خدمات مشاوره افسردگی کمک بگیرین. اینجوری می‌تونین به موقع از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنین و حال و هوای بهتر رو به زندگی نوجوانتون برگردونین.

اگر به افسردگی در دوران نوجوانی درست رسیدگی نشه بعدا خودشو توی غالب افسردگی دو قطبی با نوسانات رفتاری شدید نشون میده که یکی از مهمترین چالش های جدی در دوران نوجوانیه و نیاز به توجه فوری داره. بارزترین ویژگی نوجوان با افسردگی دوقطبی در یک کلام، مودی بودن نوجوانه. طول مدت و تعداد علامت های افسردگی اساسی و دوقطبی در نوجوان مهمه و تشخیص آن فقط به وسیله روانپزشک یا روانشناسه. این نوع افسردگی با رفتار هایی مثل اقدام به خودکشی و عصبانیت های انفجاری و شدید و قطع ارتباط های مکرر با دوستان همراهه که اگر درمان نشه ممکنه به مرور به اختلال دو قطبی تبدیل شه. هر یک از علائم زیر رو در نوجوان دیدید، بهتر است سریعاً از مشاوره و راهنمایی یک متخصص حرفه‌ای در درمان اختلال دوقطبی کمک گرفته تا از پیشرفت این مشکلات جلوگیری بشه.

وقتی مشکلات رفتاری نوجوانان زنگ خطر را به صدا درمیاره

یکی از اولین چیزایی که توجه خانواده و اطرافیان رو جلب می‌کنه، رفتارهای نوجوانه. این مشکلات رفتاری تو سن نوجوانی خیلی رایجه، چون این دوره زمانیه که نوجوان شروع می‌کنه بیشتر با جامعه و دوستاش درگیر بشه و به دنبال استقلال خودش بگرده. خیلی وقت‌ها این اختلاف‌ها بین خانواده و دنیای بیرون طبیعیه و جای نگرانی نداره. اما مشکل وقتی جدی میشه که این درگیری‌ها از حد معمول بیشتر میشه؛ مثلاً وقتی نوجوان زیاد با خانواده بحث می‌کنه، با دوستاش دعوا می‌کنه یا حتی رفتارهایی مثل فرار از خونه یا دعوای فیزیکی نشون میده. اینجاست که باید حسابی حواسمون باشه، چون این رفتارها می‌تونن نشونه مشکلات جدی‌تری باشن که نیاز به توجه دارن.

اضطراب نوجوانی، نگرانی های ساده به چالش بزرگ تبدیل میکنه

اضطراب در دوران نوجوانی یکی از رایج‌ترین اختلالات روانی دوران بلوغ این سنین به حساب میاد و جایگاه دوم رو بین اختلال‌های مربوط به نوجوان‌ها داره. تو این سن، نوجوان وارد یه مرحله جدید از زندگی می‌شه که همراه با مسئولیت‌ها و حق‌وحقوق جدیده. یه مقدار اضطراب تو این دوران طبیعیه، اما وقتی مهارت‌های زندگی و کنترل احساسات کافی نباشه، ممکنه این اضطراب به یه مشکل جدی روان‌شناختی تبدیل بشه.

 یکی از رایج‌ترین انواع اضطراب در این سن، اختلال اضطراب تعمیم‌یافته (GAD) هست. نشونه‌های این نوع اضطراب توی نوجوان‌ها شامل این موارده:

• احساس دلشوره دائمی: نوجوان همیشه نگران چیزی هست. اون احساس می‌کنه که ممکنه اتفاق بدی بیفته، ولی دقیقاً نمی‌دونه که چی ممکنه اتفاق بیفته و فقط نگران و مضطربه.
• احساس بی‌قراری جسمی و روانی: نوجوان مضطرب همیشه احساس ناراحتی می‌کنه. انگار توی بدنش یک حس عصبی و شلوغی هست که نمی‌تونه آرامش پیدا کنه، شبیه به این که روی آتش نشسته باشه.
• خستگی زودهنگام: نوجوان مضطرب خیلی زود خسته می‌شه. اون نمی‌تونه مدت زیادی کار کنه و تحمل زیادی در کارها نداره.
• مشکل در تمرکز: نوجوان مضطرب در توجه به کارها مشکل داره. تمرکز کردن براش سخت میشه و خیلی وقت‌ها حواسش پرت میشه.
• علامت‌های جسمانی اضطراب: نوجوانان مضطرب ممکنه دچار دردهایی مثل سردرد، درد عضلات، کمر درد، درد شکم، حالت تهوع یا حتی استفراغ بشن.
• اختلال حملات هراس (پانیک): این نوع اضطراب به صورت ناگهانی به سراغ نوجوان میاد و اون هیچ کنترلی روی بدنش نداره. این حملات می‌تونن شامل علائم مثل تپش قلب شدید که باعث می‌شه نوجوان احساس کنه داره می‌میره، عرق کردن زیاد، لرزش در بدن، درد در قفسه سینه، احساس بی‌کسی و عدم کنترل روی بدن و رفتار.

این مشکلات می‌تونن به شدت ناراحت‌کننده باشن و نیاز به توجه و درمان دارن.

فرار از زندان ذهن و غلبه بر اضطراب اجتماعی

یکی دیگه از مشکلات دوران نوجوانی که ممکنه توی نوجوان‌ها دیده بشه، اضطراب اجتماعی هست. این مشکل باعث می‌شه نوجوان از جمع دوری کنه، خیلی از اینکه دیگران ظاهر یا رفتارش رو قضاوت کنن بترسه و مدام خجالت بکشه. اگر این حس‌ها رو دیدین، احتمالش هست که با اضطراب اجتماعی روبه‌رو باشیم. علائمش این‌ موارد هست:

1. تپش قلب، لرزش یا عرق کردن تو جمع: وقتی نوجوان تو جمع میره، ممکنه بدنش شروع کنه به لرزیدن، قلبش تند بزنه یا دست و پاش عرق کنه.
2. دردهای جسمی مثل شکم درد یا حالت تهوع: اضطراب باعث می‌شه تو جمع احساس درد تو شکم یا حالت تهوع بهش دست بده.
3. جمع کردن خودش و کم‌حرفی: خیلی وقت‌ها نوجوان مضطرب تو جمع ساکت و آرومه، انگار خودش رو تو لاکش قایم می‌کنه.
4. ارتباط چشمی کم و خجالتی بودن: معمولاً با بقیه چشم تو چشم نمی‌شه و از خجالت زیاد صورتش سرخ می‌شه.
5. ترس از قضاوت شدن: نوجوان مدام فکر می‌کنه بقیه ظاهر یا رفتارش رو قضاوت می‌کنن، به‌خصوص اگر تو جمع غریبه‌ها باشه.

اضطراب اجتماعی از جمله  مشکلات روحی روانی نوجوانان مهمه که نباید ساده از کنارش گذشت. اگر درمان نشه، می‌تونه تو آینده مشکلات بزرگی مثل از دست دادن موقعیت‌های تحصیلی، کاری یا حتی ارتباطات اجتماعی رو برای نوجوان به وجود بیاره.

فوبیا ها و ترس‌های مخفی از اختلالات شایع در نوجوانان

فوبیاها در دوران نوجوانی یکی از مشکلات رایج هستن که می‌تونن تأثیر زیادی روی زندگی روزمره نوجوان بذارن. فوبیا به معنای ترس شدید و غیرمنطقی از چیزی یا موقعیتیه که در حالت عادی خطر خاصی نداره. این ترس‌ها ممکنه در نوجوانی بیشتر دیده بشن، چون تو این دوران احساسات و تجربیات جدید زیادی وجود داره.

رایج‌ترین فوبیاها در نوجوانی:

• ترس از مکان‌های شلوغ یا بسته: مثل ترس از آسانسور یا جمعیت زیاد.
• ترس از ارتفاع: ایستادن روی پل یا مکان‌های بلند می‌تونه براشون خیلی سخت باشه.
• ترس از حیوانات: مثلاً از سگ، گربه یا حتی حشرات.
• ترس از امتحان دادن: نگرانی شدید از عملکرد در آزمون یا قضاوت شدن.
• ترس از تاریکی: خیلی از نوجوان‌ها هنوز هم از تاریکی یا تنها بودن در این شرایط می‌ترسن.

چطور می‌تونیم به این فوبیا وترس نوجوانان کمک کنیم؟

• شنیدن بدون قضاوت: اجازه بدیم نوجوان درباره ترس‌هاش راحت صحبت کنه.
• آموزش مدیریت استرس: یادگیری روش‌هایی مثل تنفس عمیق یا آرام‌سازی ذهن می‌تونه کمک‌کننده باشه.
• کمک گرفتن از متخصص: اگر این فوبیاها خیلی شدید باشن، مراجعه به یک مشاور فوبیا و ترس یا روانشناس بهترین راه‌حله.

انواع فوبیا های مخصوص نوجوانان قابل درمان هستن و با حمایت درست، نوجوان می‌تونه این ترس‌ها رو پشت سر بذاره و با اعتمادبه‌نفس بیشتری به زندگی ادامه بده.

چرا رفتارهای نوجوانان بیش‌فعال و کم‌توجه همیشه غیرقابل پیش‌بینی است؟

یکی از مشکلات شایع در نوجوانی که باید بهش توجه کنیم، اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی یا ADHD هست. نوجوانانی که این اختلال رو دارند، ممکنه در یادگیری، ارتباط با دیگران و کنترل رفتار مشکل داشته باشن. چون نوجوان نمی‌تونه روی رفتارهاش کنترل داشته باشه، ممکنه بیشتر پرخاشگر بشه یا با دیگران دعوا کنه.

برخی از مشکلات رایج نوجوانان بیش‌فعال و کم‌توجه عبارتند از:

• مشکل در تمرکز و توجه: نوجوانان ADHD معمولاً نمی‌تونن تمرکز کافی روی کارهاشون داشته باشن.
• بی‌قراری: این نوجوان‌ها معمولاً نمی‌تونن به راحتی بشینن یا آرام باشن.
• ضعف در درس‌ها: چون تمرکز کافی ندارن، در دروس ضعف نشون می‌دن.
• زود عصبی شدن: خیلی سریع از کوره در می‌رن و عصبی می‌شن.
• تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای: این نوجوان‌ها معمولاً بدون فکر کردن و بررسی، تصمیم‌های بزرگ زندگی‌شون رو می‌گیرن.
• پرخاشگری و درگیری فیزیکی: احتمال رفتارهای پرخاشگرانه در این نوجوان‌ها بیشتر از سایرین هست.
• روابط پیچیده با دوستان و خانواده: نوجوانان ADHD ممکنه روابط متعدد و قهر و آشتی‌های زیاد با دیگران داشته باشن.
• شروع کارهای زیاد و نیمه‌تمام گذاشتن‌شون: این نوجوان‌ها معمولاً کارهای زیادی رو شروع می‌کنن، ولی هیچ‌کدوم رو کامل نمی‌کنن.
• جر و بحث با بزرگ‌ترها: در بسیاری از موارد، این نوجوان‌ها با بزرگ‌ترها بحث می‌کنن یا از مسئولیت‌ها فرار می‌کنن.

این مشکلات نیاز به توجه ویژه دارن و در صورت عدم مدیریت، ممکنه به چالش‌های بزرگ‌تری تبدیل بشن.

نوجوانانی که همیشه در مقابل همه چیز "نه" می‌گویند

یکی از مشکلات رفتاری که ممکنه در نوجوان‌ها دیده بشه، نافرمانی مقابله‌ای هست. نوجوانانی که این مشکل رو دارن، برای والدین واقعاً چالش‌برانگیز می‌شن. اغلب روزشون رو بدون لجبازی یا درگیری‌های کلامی و حتی فیزیکی تمام نمی‌کنن. والدین و اطرافیان این نوجوان‌ها خیلی وقت‌ها توی بحث‌های بی‌پایان با اون‌ها درگیر می‌شن. این مشکل یکی از اختلالات روانی شایعی هست که توی دوره نوجوانی بیشتر بروز می‌کنه.

چند تا از نشونه‌های نوجوانان نافرمان عبارتند از:

• لجبازی و مخالفت دائمی: این نوجوان‌ها در هر کاری می‌خوان مخالفت کنن یا جواب «نه» بدن.
• زود رنج و کینه‌ای بودن: خیلی سریع از کوره در می‌رن و به راحتی ناراحت می‌شن، بعضی وقت‌ها هم ممکنه منتظر فرصت باشن تا انتقام بگیرن.
• بحث و جدل زیاد: این نوجوان‌ها معمولاً با اطرافیانشون زیاد بحث می‌کنن و در هر شرایطی از خودشون دفاع می‌کنن.
• مشکل در پیروی از قوانین: این نوجوان‌ها معمولاً نمی‌خوان از قوانین یا دستورهای بزرگ‌ترها مثل والدین، معلم‌ها یا مدیر مدرسه پیروی کنن.
• خشونت و عصبانیت زیاد: این نوجوان‌ها ممکنه زیاد عصبانی بشن یا خلق و خوی بدی داشته باشن.

این مشکلات اگر درمان نشه، می‌تونه توی روابط و حتی آینده نوجوان تأثیرات زیادی بذاره.

مشاورانی که نوجوانان شما را قبل از اینکه دیر شود از درد و اضطراب دوران بلوغ نجات می‌دهند.