درمان سوگ و فقدان در کودکان

سوگ و داغدیدگی در کودکان یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین تجربیاتی است که یک خانواده ممکن است با آن روبرو شود. کودکان، برخلاف بزرگسالان، ابزارهای کلامی و شناختی لازم برای درک و بیان احساسات پیچیده ناشی از فقدان را ندارند. به همین دلیل، نحوه بروز سوگ در بچه‌ها می‌تواند بسیار متفاوت و گاهی گیج‌کننده باشد. درک روانشناسی سوگ در کودکان به ما کمک می‌کند تا بدانیم که واکنش‌های آن‌ها، از خشم و پرخاشگری گرفته تا سکوت و بازی، همگی می‌توانند بخشی از فرآیند طبیعی داغدیدگی باشند.

نشانه‌های سوگ در بچه‌ها چگونه است؟

کودکان سوگ را به شیوه‌های مختلفی نشان می‌دهند که به سن، شخصیت و نوع فقدان بستگی دارد. این نشانه‌ها را دست‌کم نگیرید:

واکنش‌های هیجانی:

• غم و گریه‌های ناگهانی
• خشم، پرخاشگری و تحریک‌پذیری
• اضطراب جدایی شدید و ترس از تنها ماندن
• احساس گناه و سرزنش خود برای اتفاق افتاده
• گیجی و سردرگمی در مورد مفهوم مرگ

تغییرات رفتاری:

• بازگشت به رفتارهای سنین پایین‌تر: مانند شب ادراری، مکیدن انگشت یا حرف زدن بچگانه.
• چسبندگی شدید به والدین یا مراقب اصلی.
• اختلال در خواب، کابوس‌های شبانه یا ترس از تاریکی.
• تغییر در اشتها (پرخوری یا کم‌خوری).
• افت تحصیلی و مشکل در تمرکز.
• بازی‌های مکرر با موضوع مرگ و فقدان.

شکایت‌های جسمی:

• دل‌درد، سردرد و سایر دردهای بدون علت پزشکی مشخص.

مراحل سوگ در کودکان

مشهورترین مدل سوگ شامل چند مرحله است، اما درک این نکته حیاتی است که مراحل سوگ در کودکان یک مسیر مستقیم و قابل پیش‌بینی نیست. کودک ممکن است بین این مراحل جابجا شود، برخی را تجربه نکند یا آن‌ها را به ترتیب متفاوتی نشان دهد.

1. شوک و انکار: کودک ممکن است در ابتدا طوری رفتار کند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است. این یک مکانیزم دفاعی برای محافظت از خود در برابر درد شدید است.

2. خشم: کودک ممکن است خشم خود را به سمت خود، خانواده، پزشکان یا حتی فردی که از دست رفته است، ابراز کند. جملاتی مانند "تقصیر تو بود" یا "از تو متنفرم" در این مرحله رایج است.

3. احساس گناه و چانه‌زنی: کودکان، به خصوص در سنین پایین، ممکن است فکر کنند که افکار یا رفتار بد آن‌ها باعث این اتفاق شده است ("اگر بچه خوبی بودم، مامان نمی‌مرد").

4. افسردگی و غم: در این مرحله، واقعیت فقدان درک می‌شود و کودک غم عمیق، گوشه‌گیری و بی‌علاقگی به فعالیت‌های روزمره را نشان می‌دهد.

5. پذیرش و بازسازی: کودک به تدریج با واقعیت فقدان کنار می‌آید و یاد می‌گیرد که زندگی را با وجود جای خالی فرد از دست رفته، ادامه دهد. این به معنای فراموشی نیست، بلکه به معنای یافتن راهی برای زندگی با آن خاطره است.

عوامل موثر بر فرایند سوگ در کودک

نحوه تجربه سوگ و داغدیدگی در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد که درک آن‌ها در مشاوره سوگ در کودکان اهمیت دارد.

درمان سوگ در کودکان: چه زمانی به مشاوره نیاز است؟

در حالی که سوگ یک فرآیند طبیعی است، گاهی اوقات کودک در یکی از مراحل گیر می‌کند و دچار "سوگ پیچیده" می‌شود. اگر علائم زیر را برای مدتی طولانی مشاهده کردید، زمان دریافت کمک از یک متخصص فرا رسیده است:

• طولانی شدن سوگ و عدم بازگشت به عملکرد عادی پس از ماه‌ها.

• افسردگی شدید، افکار خودکشی یا آسیب به خود.

• مشکلات رفتاری شدید و مداوم در خانه و مدرسه.

• انکار مداوم وقوع مرگ.

مشاوره سوگ در کودکان معمولاً از طریق روش‌های غیرمستقیم مانند بازی‌درمانی و هنردرمانی انجام می‌شود. در این فضا، کودک می‌تواند احساساتی را که قادر به بیان کلامی آن‌ها نیست، از طریق بازی و هنر به نمایش بگذارد و پردازش کند.

مرکز تخصصی ما درمان و مشاوره سوگ در کودک

ما درک می‌کنیم که هیچ چیز به اندازه دیدن درد و رنج یک کودک، برای والدین سخت نیست. کلینیک روانشناسی روان رشد با تیمی از روانشناسان متخصص در حوزه کودک و نوجوان، یک فضای درمانی امن و خلاق برای درمان سوگ در کودکان فراهم می‌کند. ما به فرزند شما کمک می‌کنیم تا احساسات پیچیده خود را بشناسد، با آن‌ها کنار بیاید و یاد بگیرد که چگونه با وجود فقدان، به زندگی ادامه دهد و دوباره شاد باشد.

برای کمک به التیام زخم‌های فرزندتان و دریافت مشاوره تخصصی، همین امروز با ما تماس بگیرید.